پنج توصیه برای افزایش طول عمر موتور خودرو

*خودرو را سبک کنید
وانت‌ها و برخی از SUV‌ها برای حمل بارهایی با وزن زیاد طراحی شده‌اند و به همین دلیل در این خودرو‌ها موتور‌هایی با قدرت و مهم‌تر از آن گشتاور بالا نصب می‌شود. موتور‌های پر‌گشتاور به این خودرو‌ها اجازه می‌دهند بارهایی با وزن زیاد را حمل کنند، کاری که برای آن ساخته شده‌اند. اما خودرو‌های سواری و حتی وانت‌ها و SUV‌های متوسط، برای حمل چنین بارهایی طراحی نشده‌اند و هر بار که باری سنگین را بر دوش خودرویتان می‌گذارید در حقیقت بخشی از عمر مفید موتور را از میان می‌برید. هر چند این خودرو‌ها در بسیاری موارد از پس حمل این بارها بر‌می‌آیند اما فشار نامتعارفی که به موتور آن‌ها وارد می‌شود، به مرور خسارت‌های جبران‌ناپذیری را به بخش‌های حساس موتور وارد می‌کند. در این خودرو‌ها قطعات موتور برای تحمل فشار کاری متوسط طراحی شده‌اند و گشتاور تولید موتور نیز محدود است. وقتی راننده قصد دارد بار سنگینی را با خودرو حمل کند، ناچار است از دورهای موتور بالا استفاده کند تا خودرو توان کافی برای ادامه مسیر را داشته باشد و اینجا است که بخشی از آسیب به موتور وارد می‌شود. اما بدتر از آن فشاری است که به قطعاتی چون شاتون‌ها و در ادامه میل‌لنگ وارد می‌شود.
اما این همه ماجرا نیست. در این شرایط سیستم تعلیق خودرو، ترمزها و البته سیستم انتقال قدرت (جعبه‌دنده و دیفرانسیل) نیز تحت فشار نامتعارف قرار می‌گیرد و با حمل بار سنگین عمر این قطعات نیز کوتاه می‌شود. در دفترچه راهنمای خودرو در مورد میزان بار مجاز قابل حمل توسط خودرو نکاتی نوشته شده است. شاید بد نباشد یک بار هم که شده این دفترچه را باز کنید. عدد‌هایی که در این دفترچه می‌بینید با  محاسبات و آزمایش‌های دقیق به دست آمده‌اند.

*دنده‌ها را به موقع عوض کنید
این مورد بیشتر برای خودرو‌هایی با جعبه‌دنده دستی مناسب است چرا که جعبه‌دنده‌های اتوماتیک عادی چندان به راننده اجازه دخالت در تعویض دنده‌ها را نمی‌دهند. حتی جعبه‌دنده‌های تیپ‌ترونیک و سیستم‌های انتقال قدرت دوال کلاچ نیز امروزه آن قدر هوشمند هستند که اجازه نمی‌دهند راننده اشتباهی در تعویض دنده‌ها بکند.
برای حفظ سلامت موتور خودرو باید با توجه به شرایط مسیر و میزان بار آن در مناسب‌ترین دور موتور دنده‌ها را تعویض کنید. از مضرات تعویض دنده در دورهای بالا بسیار گفته‌ایم اما تعویض‌دنده‌ها در دورهای موتور پایین هم می‌تواند آسیب‌های زیادی به موتور خودرو وارد کند. در این حالت موتور در دنده بالا، توان و دور کافی برای به حرکت در آوردن خودرو را ندارد و این مشکل را معمولاً با صدای ریز سوپاپ‌ها به راننده گوشزد می‌کند. هر چند معمولاً این مساله با افزایش فشار پدال گاز و بعد از چند ثانیه به مرور مرتفع می‌شود اما همین چند ثانیه به بخش‌های بالایی موتور خودرو آسیب می‌رساند.
در کنار این باید به استفاده مکرر از خاصیت ترمز موتور هم اشاره کرد. در این حالت راننده برای کاهش سرعت خودرو، از تعویض دنده معکوس استفاده می‌کند. در این وضعیت موتور خودرو پس از رها کردن کلاچ دچار یک تنش ناگهانی می‌شود و این مساله به شدت به بخش‌های متحرک آن آسیب می‌رساند. تا می‌توانید از ترمز‌ها برای توقف خودرو استفاده کنید و تنها در مواقع خطر ترمز موتور را به کار بگیرید.

*تند نروید
وقتی پشت فرمان می‌نشینید احساس مایکل شوماخر یا سباستین لوب بودن را پشت در خودرو جا بگذارید. سریع راندن مصرف سوخت خودرو را بالا می‌برد، آلایندگی خودرو را افزایش می‌دهد، برای شما و دیگران خطرناک است و البته ممکن است یک قبض جریمه سنگین هم دریافت کنید و یا خودروی نازنینتان چند روزی مهمان پارکینگ پلیس باشد.
اما اینها در مقابل آسیبی که به موتور خودرو وارد می‌شود ناچیز است. وقتی سرعت خودرو و دور موتور را بالا می‌برید، موتور باید سوخت بیشتری را به سیلندر پمپ کند و در نتیجه انفجار قوی‌تر شده و ضربات بیشتری به اجزای موتور وارد می‌شود. به علاوه سیستم روغنکاری موتور نیز تحت فشار قرار می‌گیرد. این مطلب در خودرو‌های صفر‌کیلومتر شاید چندان مشکل‌ساز نباشد اما در خودروهای کارکرده به مرور رسوبات روغن مسیر سیستم روغنکاری را می‌گیرند و موتور به خوبی روغنکاری نمی‌شود که حاصلش در نهایت آسیب جدی به موتور است.
آزمایش‌ها بر روی خودرو‌های سواری نشان می‌دهد مناسب‌ترین سرعت برای آنها، 88 کیلومتر در ساعت است. با افزایش سرعت به 96 کیلومتر در ساعت، 73درصد نیروی بیشتر موتور برای حرکت خودرو مورد نیاز است و این رقم با سرعت 113 کیلومتر در ساعت به 160درصد می‌رسد. این فشار اضافی به موتور در درازمدت آسیب‌های زیادی می‌زند.
خط قرمز دور موتور به معنی حداکثر دور موتوری است که می‌توان به صورت لحظه‌ای به آن رسید. حرکت در مدت زیاد با دور موتور بالا عواقب بدی برای موتور خودرو و البته جیب مالک خواهد داشت.

*اجازه بدهید خودرو گرم شود
در یک روز سرد زمستانی هیچ چیز برای موتور بدتر از این نیست که پس از استارت، گاز بدهید. وقتی موتور سرد است، روغن موتور غلظت بالایی دارد و به خوبی نمی‌تواند در مجاری روغن‌رسانی موتور حرکت کند و به همین دلیل موتور به شدت در خطر فرسایش ناشی از روغن کاری ناقص است ضمن آنکه سوخت هم در هوای بسیار سرد به خوبی مشتعل نمی‌شود. به همین دلیل باید پیش از آنکه به موتور فشار بیاورید، صبر کنید تا به دمای کارکرد ایده‌آل برسد. سال‌ها است رانندگان با همین ایده برای چند دقیقه موتور را روشن می‌گذارند تا دمای موتور افزایش پیدا کنند و سپس شروع به حرکت می‌کنند. با این کار فقط بی‌دلیل بنزین مصرف می‌کنید و البته آلودگی هوا را افزایش می‌دهید. برای گرم کردن موتور ابتدا بین 30 ثانیه تا یک دقیقه (بسته به دمای هوای محیط) موتور را در جا روشن بگذارید. با این کار روغن در موتور به جریان می‌افتد. پس از این به آرامی حرکت کنید تا موتور در شرایط حرکت گرم شود. حتی در فصل تابستان نیز، پس از روشن کردن موتور حدود 30 ثانیه فرصت دهید تا روغن به جریان بیافتد.
حرکت در مسیر‌های کوتاه نیز یکی دیگر از عوامل آسیب به موتور خودرو است و به همین دلیل خودروسازان از آن به عنوان شرایط سخت کارکرد موتور نام می برند. وقتی مسیر طی شده کوتاه باشد، موتور فرصت کافی برای گرم شدن پیدا نمی‌کند. کاتالیزور اگزوز خودرو برای کارکرد صحیح باید گرم شود ولی در مسیر کوتاه این اتفاق نمی‌افتد و خودرو به شدت آلاینده است. به علاوه شمع‌های خودرو هم برای آنکه بتوانند جرقه قوی تولید کنند باید گرم شوند و در دمای پایین جرقه ضعیف و در نتیجه انفجار ضعیفی خواهید داشت که حاصلش جمع شدن دوده بر روی الکترودهای شمع است.

*درست رانندگی کنید
هر بار که به پدال گاز فشار می‌آورید، این موتور گوش به فرمان است که وظیفه اجابت دستور شما را بر عهده دارد. پس بی‌دلیل به موتور فشار نیاورید چون بعداً باید تاوانش را در تعمیرگاه پس دهید. این یک دستورالعمل کلی است اما در مورد چند 100 کیلومتر اول رانندگی که در کشورمان از آن به دوره آب‌بندی خودرو نام می‌برند، اختلاف‌نظر‌هایی وجود دارد. موتور بسیاری از خودرو‌ها پس از تولید مورد آزمون قرار می‌گیرند و در این آزمون به دورهای موتور بالایی می‌رسند. حتی پس از نصب بر روی خودرو نیز بار دیگر خودرو در پیست رانده می‌شود و این بار نیز دور موتور ممکن است بالا برود. با این وجود توصیه می‌شود در زمان خرید خودروی نو، از فشردن بیش از حد پدال گاز خودداری کنید.
در این زمینه پیشنهاد می‌شود در 1000 کیلومتر اول، سرعت خودرو را از 120 کیلومتر در ساعت بالاتر نبرید و در 800 کیلومتر اول، دور موتور بالاتر از 3500 نرود. البته این مساله پس از آزمایش‌های زیاد به دست آمده است و می‌تواند در خودرو‌های مختلف اندکی متفاوت باشد اما رعایت آن طول عمر موتور را بالا می‌برد. در دوره هزار کیلومتری، بهتر است روغن موتور را تعویض کنید چرا که به دلیل سایش اولیه قطعات فلزی احتمال وجود براده‌های بسیار ریز در آن وجود دارد. این مساله در خودروهایی با تکنولوژی روز بسیار کمتر است اما این توصیه می‌تواند طول عمر موتور را افزایش دهد.